خشکسالی بیسابقه در خراسان جنوبی؛ زنگ خطر مهاجرت و بحران آب
مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی با هشدار نسبت به تداوم و تشدید خشکسالی در استان اعلام کرد: بر اساس شاخص جهانی خشکسالی، شهرستانهایی مانند بشرویه، بیرجند و طبس ۱۰۰ درصد درگیر خشکسالی هستند و تنها ۰.۹۹ درصد مساحت استان وضعیت نرمال دارد. افزایش دما، کاهش بارش و گرد و خاک شدید از دیگر پیامدهای اقلیمی است که به مهاجرت و آسیبهای اجتماعی نیز دامن زده است.
به گزارش نگاه خراسان جنوبی؛ جواد نخعی، مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی امروز یکشنبه (۵ مرداد) در جمع اصحاب رسانه با اشاره به تشدید خشکسالی در استان بر اساس شاخص جهانی خشکسالی—which ترکیبی از اثر کمبارشی، تبخیر و تعرق است—اظهار کرد: در دوره ۱۰ ساله منتهی به پایان خرداد ۱۴۰۴، شهرستانهایی مانند بشرویه، بیرجند و طبس درگیر ۱۰۰ درصد خشکسالی (در سطوح متوسط، شدید و بسیار شدید) هستند. همچنین دیگر شهرستانها شامل قائن، فردوس، سرایان و نهبندان نیز بیش از ۹۸ درصد مساحت درگیر خشکسالیاند.
وی با بیان اینکه وضعیت اقلیمی خراسان جنوبی متاثر از انباشت سالهای خشکسالی گذشته است، گفت: تعداد روزهای گرد و خاک نسبت به میانگین بلندمدت ۴۷ درصد افزایش یافته و این مسئله به وضوح در آمارها قابل مشاهده است.
نخعی افزود: تنها ۰.۹۹ درصد از مساحت استان در وضعیت نرمال قرار دارد. در بشرویه ۹۷.۸۱ درصد مساحت دچار خشکسالی شدید و در خوسف نیز ۸۵.۸ درصد خشکسالی بسیار شدید گزارش شده است. همچنین این عدد در شهرستانهایی مانند سرایان، سربیشه و نهبندان به زیر یک درصد میرسد.
مدیرکل هواشناسی استان با اشاره به پیشبینی بارشهای موسمی در مرداد و شهریور گفت: از ۲۰ مرداد تا اوایل شهریور، انتظار بارشهایی در مناطق جنوبی، مرکزی و غربی استان وجود دارد. مناطقی همچون نهبندان، سربیشه، جنوب طبس و حتی بخشهایی از سمنان و خراسان رضوی نیز تحتتاثیر این موج قرار خواهند گرفت.
وی افزود: از ابتدای سال تاکنون، ۲۴ هشدار زرد و ۳ هشدار نارنجی عمدتاً برای پدیدههایی مانند باد شدید، گرد و خاک، کاهش دید افقی و افت کیفیت هوا صادر شده است.
نخعی همچنین از افزایش ایستگاههای خودکار و تقویت زیرساختهای هواشناسی در استان خبر داد و گفت: چهار ایستگاه بارانسنجی خودکار و یک ایستگاه اقلیمشناسی جدید نصب شده و سامانه خودکار سیار هواشناسی نیز به ارزش ۷۰۰ میلیون تومان تهیه شده که به بهبود دقت پیشبینیها کمک شایانی میکند.
وی در خصوص پیشبینی بارشهای پاییز نیز گفت: پیشبینیها تا دیماه نشان میدهد بارشها گرایش به نرمال دارند. نرمال بارش پاییز در استان ۱۸.۹ میلیمتر است، اما پدیده گرمایش جهانی ممکن است باعث تمرکز بارشها در فصل زمستان شود.
مدیرکل هواشناسی استان تأکید کرد: مجموعه آمار و پایشهای اقلیمی به صورت ماهانه در اختیار مدیران ارشد و دستگاههای مرتبط مانند آب منطقهای، جهاد کشاورزی و مدیریت بحران قرار میگیرد تا تصمیمگیریها بر اساس واقعیتهای اقلیمی انجام شود.
وی با اشاره به افزایش دمای بیسابقه در استان گفت: میانگین دمای چهار ماه نخست امسال به ۲۶.۴ درجه سانتیگراد رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، حدود ۲ درجه افزایش داشته است.
نخعی تصریح کرد: از ابتدای سال زراعی تاکنون ۴۴ درصد نسبت به مدت مشابه کاهش بارندگی ثبت شده که این کاهش نسبت به میانگین بلندمدت نیز ۴۳ درصد است. بهطور مثال، بیرجند با ۷۳.۶ میلیمتر بارندگی نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد کاهش داشته و خوسف نیز با ۵۴.۵ میلیمتر بارندگی کاهش ۶۱ درصدی را تجربه کرده است.
وی در پایان با اشاره به آثار اجتماعی این شرایط، خاطرنشان کرد: افزایش دما و کاهش بارشها نهتنها منابع آبی را به شدت تحتتأثیر قرار داده، بلکه موجب گسترش مهاجرت، حاشیهنشینی و آسیبهای اجتماعی شده است. نخعی علت اصلی این وضعیت را گرمایش جهانی دانست و افزود: افزایش گازهای گلخانهای موجب اختلال در گردش طبیعی جو شده و از نفوذ جریانات سرد و بارش در مناطق مرکزی کشور جلوگیری میکند.