شب یلدا شبی برای دورهم ماندن/از کف زنی تا چله بری برای نوعروسان در خراسان جنوبی

به گزارش نگاه خراسان جنوبی؛ آخرین شب ازفصل پاییزیا به عبارتی شب اول دی ماه هرسال معروف به شب چله و به قول امروزی‌ها شب یلدا اسشب یلدا که از راه میرسد باری دیگر خانواده ها به دور از دغدغه و مشکلات زندگی در خانه یکی از بزرگ تر های فامیل  جمع می شوند،در استان خراسان جنوبی نیز شب یلدا آیین خاص خودش را دارد، در این شب فامیل در خانه یکی از بزرگتر ها جمع به خصوص پدربزرگ،مادر بزرگ ها جمع می شوند و شب یلدای خود را سپری می کنند.

از مراسماتی که در این شب در این استان صورت می گیرد برگزاری مراسم کف زنی و همچنین بردن کادو برای نوعروسان است که به نام چله بری در این استان در شب یلدا صورت می گیرد.

در این شب، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها با قصه‌ گویی، تفال به دیوان حافظ، شاهنامه‌خوانی و روایت کردن داستان‌های قهرمانی اسطوره‌های باستان، شب را سپری می‌کنند.

شب یلدا با طعم کف

یکی از آیین‌های ویژه شب یلدا در استان خراسان جنوبی، برگزاری مراسم «کف زنی» است، کف زنی از سرگرمی‌های زمستانی به خصوص شب چلّه است که در این مراسم ریشه گیاهی به نام چوبک را که در این دیار به بیخ مشهور است، در آب خیسانده و پس از چند بار جوشاندن، در ظرف بزرگ سفالی به نام تغار می‌ ریزند

مردان و جوانان فامیل با دسته ‌ای از چوب درخت انار به نام «دسته گز» مایع مربوطه را آنقدر هم می‌ زنند تا به صورت کف درآید، این کار باید در محیط سرد صورت گیرد تا مایع کف کند.

کف آماده شده را با گردو،پسته و همچنین شکر طعم دارمی کنند و پس از تزیین برای پذیرایی میهمانان استفاده می‌شود.

در این میان گروهی از جوانان قبل از شیرین کردن کف‌ها با پرتاب آن به سوی همدیگر و مالیدن کف به سر و صورت یکدیگر شادی و نشاط را به جمع میهمانان می‌افزایند، گاهی نیز در شب‌های برفی برای شگون، مقداری از کف را روی برف‌ها می‌ریزند وبعد میل می کنند.

چله بری برای نوعروسان

بردن هدیه به خانه عروس با عنوان «شب چله ‌ای» از دیگر مراسم شب یلدا در استان خراسان است، در این شب برای دخترانی که به تازگی نامزد شده‌اند، از سوی خانواده داماد، هدایایی فرستاده می‌شود و خانواده‌های عروس و داماد دورهم جمع می‌شوند، مراسم به این صورت است که قبل از غروب آفتاب خانواده داماد این تحفه را به همراه نواختن دف به خانه عروس می‌برند تا شب را مهمان خانواده عروس باشند. اصطلاحاً به این سینی مسی پر از تحفه، «خوانچه» یا «خونچه» می‌گویند.

طبق‌های هدیه معمولاً از جنس مس هستند و روی آن با سفره‌های قرمز گلدوزی شده، پوشانده شده‌اند. این سینی‌ها پر از ظرف‌های میوه، قواره‌های پارچه، خشکبار، کله قند، شیرینی و تکه‌ای طلا برای عروس است.

همه این هدایا با نوار‌های رنگی و گل تزیین شده‌اند. مردان این خوانچه‌ها را بر سر گذارده و با شادی و پایکوبی راهی خانه عروس می‌شوند.

خانواده دختر به پاس قدردانی، قطعه پارچه یا لباسی برای خانواده داماد، در سینی خالی شده هدایا، می‌گذارند. برگزاری این مراسم موجب انس، الفت، تحکیم و پیوند عمیق‌تر خانواده‌های عروس و داماد می‌شود.

آجیل و میوه پای ثابت شب یلدا

در این بین آجیل ومیوه به خصوص هندوانه پای ثابت شب یلدا در خراسان جنوبی است و به نظر میرسد با فرا رسیدن ایامی همچون شب یلدا برای برخی اصناف و بازاریان به خصوص آجیل فروشان و میوه فروشان زمینه فروش بسیار خوبی فراهم شود.

اما این روزها در این بین مردم از گرانی آجیل و میوه گلایه دارند.

فاطمه زینلی یکی از شهروندان بیرجندی در این خصوص گفت: همانظور که میدانید در شب یلدا آن چیزی که مرسوم است آجیل و میوه است اما متاسفانه قیمت ها به گونه ای است که مردم قادر به خریدشان نیستند و این موضوع برای مردم نارحت کننده است چرا که اگر میهمانی در شب یلدا داشته باشیم نمی توانیم آنطور که باید و شاید پذیرایی کنیم.

وی گفت: در حال حاضر قیمت هر کیلو آجیل بین ۴۰۰ تا ۴۵۰ هزارتومان است،قیمت میوه هم که سر به فلک کشیده است برای مثال:یک کیلو موز بین ۵۵ تا ۶۰ هزارتومان است حال بااین قیمت ها یک کارگر چطور میتواند این ها را بخرد؟

این بانو بیرجندی افزود: هر سال، فرزندان من مانند سایر خانواده‌ها، شب چله به منزل ما می‌آیند و جمعیتی حدود ۲۵ نفر هستیم که نمی‌توان آجیل و میوه را حذف کرد.

او اظهار داشت: حال در این بین برخی از خانواده‌ها هنوز چشم و هم‌چشمی را کنار نگذاشته‌اند و این موضوع قوزی بالای قور است.

وی گفت: خود من به نوبه سعی دارم با محصولاتی که بیشتر تولید خودمان است از جمله عناب، کشمش، برگ زردآلو، تخمه هندوانه، توت خشک، هندوانه، انار و از این قبیل جشن خود را برگزار کنیم وشب یلدای خود را سپری کنیم.

وی گفت: به نظرم بهتر است مردم نیز از این چشم و هم چشمی های خود کم کنند و بیشتر به فکر این باشند که یک شب زیبا را کنار عزیزانشان سپری کنند و این شب را برای خود و اطرافیانشان تلخ نکنند.

شب یلدا را زیبا رقم بزنید

هرساله مردم خراسان جنوبی در شب یلدا دورهم جمع می شوند و شب خوبی را سپری می کنند اما در این بین آن چیزی که مهم است این است که در این شب به دور از چشم و هم چشمی های خانوادگی کنار هم باشیم و شب خوبی را طی کنیم و همچنین در این شب اسراف نکنیم زیرا گاها دیده شده که خانوادها در مهمانی شب یلدا حجم زیادی غذا تهیه می کنند و در نهایت بیرون ریخته می شوند خلاصه اینکه شب یلدا برای این است که یک شب عالی و به یادماندنی برای خود و دیگران رقم بزنیم نه اینکه خودنمایی کنیم عده ای در این شب رسم کرده اند که حتما باید راهی آتلیه شوند و عکس بگیرند و یا اینکه لباس های مخصوصی در این شب بپوشند که همه ی این ها سبب می شود که شب یلدا اصالت خودش را از دست بدهد و دیگر آن رنگ و بوی سادگی خودش را نداشته باشد.