افزایش صد درصدی قیمت زرشک در کمتر از دو ماه اخیر، امیدها برای سود کشاورزان و به نتیجه رسیدن جشنواره زرشک را پر رنگ کرد با این وجود به نظر می رسد رشد ناگهانی قیمت، کشاورزان را غافل گیر کرده است زیرا برخی به روال و اندیشه سال های قبل از ترس ماندن محصول روی دست شان و یا به دلیل تکرار مشکلات نبود بارگاه ،مشتری و ... برای فروش زودهنگام زرشک اقدام کرده اند این افراد معتقدند باز هم واسطه گران پیروز اول میدان خرید و فروش زرشک هستند اما کارشناسان معتقدند این محصول تازه در مسیر منطقی شدن قیمت قرار گرفته و هنوز با قمیت واقعی فاصله دارد و به نظر می رسد کشاورز و مسئول در این نظر با یکدیگر مشترکند.
به گزارش نگاه خراسان جنوبی؛ مهدی کاظمی یک تولید کننده زرشک، علت افزایش قیمت این محصول را صادرات وهمچنین کاهش تولید برای امسال می‌داند و توضیح می‌دهد: زرشک هر یک سال در میان محصول می‌دهد و امسال هم با توجه به کم شدن میزان تولید، قیمت محصول افزایش دارد.
وی تصریح می‌کند: با این وجود افزایش قیمت زرشک سود سودی برای کشاورزان ندارد چرا که خیلی از آنها به دلیل نداشتن بارگاه و انبار برای خشک کردن محصول خود به ناچار مانند سال‌های گذشته زرشک خود را روی خرمن و با قیمت پایین به دلال‌ها فروختند.
کاظمی می‌گوید: زرشک‌هایم را آبان امسال روی خرمن به قیمت هر کیلو ۱۱۵ هزار تومان به صورت نقدی فروختم اما برادرم با چک آنها را با قیمت ۱۳۵ هزار تومان فروخت در حالی که الان و از بهمن ماه قیمت زرشک افزایش زیادی داشته است.
وی یادآوری کرد: افزایش قیمت زرشک به نفع کشاورز نیست و سود آن به جیب دلالان می‌ریزد چرا که در یک روستا از ۳۵ خانواده شاید دو یا سه خانواده توان خرید محصول همه اهالی را داشته باشند و بقیه به خاطر نداشتن محلی برای خشک کردن ناچار به فروش محصول خود هستند.
وی با بیان اینکه دو سال قبل هم زرشک افزایش خوبی داشت و از حدود ۳۵ به ۹۰ هزار تومان رسید ادامه می‌دهد: افزایش قیمت امسال نسبت به سایر اقلام مانند تورم، نرخ کود یا دستمزد کارگر منطقی است به شرط آنکه سود آن نصیب کشاورز شود از طرفی نباید فراموش شود که درخت زرشک سال در میان محصول می‌دهد و سال بعد هم تولید آن نصف می‌شود در حالی که سالی که تولید ندارد همان هزینه‌های کود،آبیاری و… به جای خود باقی است.
کاظمی تاکید می‌کند: دلالان و واسطه‌گران در فصل برداشت زرشک را با قیمت پایین از کشاورزان خریداری کرده و بعد از مدت کوتاهی با قیمت بالا به بازار عرضه می‌کنند این چند ماه تا خرداد ماه فرصت مناسبی برای فروش زرشک با قیمت مناسب است زیرا پس از آن به دلیل گرمی هوا و احتمال آفت زدگی زرشک امکان افت قیمت وجود دارد.
وی سود حاصل از تولید زرشک را به نفع دلالان دانسته و توضیح می‌دهد: حتی وقتی محصول زیاد باشد باز هم واسطه گران سود می‌برند و قیمت را پایین می‌آورند کشاورز نقشی ندارد و دولت نیست قادر به کنترل شرایط نیست.
وی معتقد است حتی با افزایش قیمت هم کشاورز سود زیادی نمی‌برد زیرا هزینه‌های یک کیسه کود، سم کارگر و… نسبت به میزان فروش آن به دلال کم است و چنانچه زرشک ۴۰۰ هزار تومانی امسال و در بدترین شرایط بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار تومان در فصل برداشت از کشاورز خریداری می‌شد شاید قسمتی از هزینه‌هایش را جبران می‌کرد . در حالی که لالان با نرخی بسیار پایین‌تر، محصول را از کشاورز می‌خرند
به نظر کاظمی باید زرشک نیز مانند محصولاتی که مشمول تنظیم بازار هستند توسط دولت با قیمت خوب با قیمت مصوب نرخ گذاری و یا خریداری و نرخی هم برای فروش در نظر گرفته شود تا سود دلال، فروشنده و حمل و نقل مشخص باشد وقتی که برای نوشابه قیمت حمل و نقل و خریدار مشخص است برای زرشک این کار انجام نمی‌شود.
وی تاکید می کند: تعاون روستایی قیمتی مناسب برای خرید زرشک تعیین و اقدام کند تا چنانچه دلالان آن را برای مثال به قیمت ۳۰۰ هزار تومان نخریدند تعاون روستایی برای این کار اقدام کند.
وی مهمترین مشکل برای اجبار کشاورزان به فروش ارزان محصول را نداشتن محلی برای خشک کردن و مهمترین علت برای بهانه برای تعاون روستایی را نداشتن اعتبار، سردخانه و محل نگهداری دانسته و اضافه می‌کند: اگر تعاون روستایی قیمتی مثلاً در حد ۳۰۰ هزار تومان برای هر کیلو زرشک تعیین کند دست دلال‌ها نیز برای خرید کوتاه شده و کشاورز خودش محصول را نگه داشته و دستگاه زده به فروش می‌رساند.
یک کاسب بازار که در خرید و فروش زرشک دست دارد افزایش قیمت این محصول را تایید کرده و می‌گوید: در یک ماه اخیر قیمت زرشک زیاد شده است و بر اساس شنیده‌ها صادرات و کاهش تولید مهمترین علت این گرانی است.
مجتبی صباغ گل اضافه می‌کند: زرشک در بازار بین ۴۵۰ تا ۵۰۰ هزار تومان فروخته و از کشاورز بسته به کیفیت آن بین ۳۸۰ تا ۳۹۰ هزار تومان خریداری می‌شود البته ما به صورت مستقیم زرشک را نمی‌خریم بلکه کارگاه های زرشک پاک کنی، بین ۳۵۰ تا ۳۹۰ هزار تومان بسته به کیفیت زرشک پفکی را خریداری کرده و به بازار می‌فروشند.
وی افزایش قیمت افزایش قیمت زرشک در سال جاری را منطقی ندانسته و تاکید می‌کند: به نظر می‌رسد بیشتر واسطه‌ها و دلالان از این موضوع سود می برند به خصوص افرادی که در ابتدای فصل برداشت محصول را روی خرمن و یا از درخت خریداری و در بارگاه‌های خود خشک کردند و حالا و حالا به فروش می‌رساند.
وی یادآوری می کند: این افزایش قیمت منطقی نیست و باعث کاهش باعث کاهش مشتری و خرید مردم شده است مگر اینکه مگر اینکه افزایش سفر و مسافرت‌ها اتفاق افتاده و با این کار برای مدتی درخواست و تقاضا فروش بالا برود.
به نظر وی هم در حال حاضر واسطه و دلالانی که زرشک را روی درخت و یا ابتدای فصل برداشت خریداری و انبار کردند بیشتر از کشاورزان سود بردند.
عوامل موثر در رشد قیمت زرشک
رضوی اما رئیس سازمان تعاون روستایی استان معتقد است عوامل مختلفی در رشد قیمت زرشک تاثیر داشته است برای مثال در چند سال اخیر با اقدامات مختلفی سعی شده است این محصول در بازار داخلی بهتر معرفی شود.
وی اقداماتی مانند خرید توافقی زرشک توسط تعاون روستایی را هم روی رشد این رشد قیمت این محصول موثر دانسته و یک علت دیگر را هم افزایش قیمت زرشک به دلیل صادرات و بالا رفتن قیمت ارز عنوان می کند.
وی ۵۰ درصد افزایش نرخ زرشک را به دلیل خرید توافقی دانسته و اضافه می کند: بخشی از این افزایش قیمت هم غیر واقعی و به دلیل نرخ ارز است هرچند نمی‌توان منکر اقدامات برخی دستگاه‌ها مانند جهاد کشاورزی و تعاون روستایی شد.
رضوی توضیح می‌دهد: سازمان جهاد کشاورزی با اقداماتی مانند آموزش کشاورزان در تولید و فرآوری و… افزایش استانداردهای صادرات موثر بوده است و این اقدامات باعث شده زرشک بیشتر از سابق در سبد کالاهای صادراتی قرار بگیرد و قیمت آن رشد خوبی داشته باشد اما بازار بیشتر از این کشش ندارد. رضوی افزایش قیمت زرشک را به نفع کشاورزان دانسته و می‌گوید: بیشتر کشاورزان خودشان برای خشک کردن و فراوری زرشک اقدام کرده و تعداد کمی هستند که به دلیل نداشتن جایگاه و یا فرصت و محدودیت‌هایی از این قبیل مجبور به فروش زود هنگام محصول خود شدن محصول خود شدند و شاید حدود ۳۰ درصد کشاورزان این کار را کردند اما با این وجود باز هم با رشد اولیه قیمت زرشک نسبت به سال قبل سود کرده‌اند.
رئیس سازمان تعاون روستایی استان تاکید می کند: این سازمان امسال در مقایسه با سال گذشته زرشک کمتری خریداری کرده است که این موضوع نشان می‌دهد کشاورزان خودشان برای فروش محصول خود اقدام کردند با خرید حمایتی رغبت کشاورزان برای خشک کردن و فراوری محصول بیشتر شده است و درصد کمی از آنها سرشک خود را به بازار عرضه کردند.
وی اضافه می کند: شرکت‌های تعاونی روستایی برای برگشت نقدینگی، بیشتر زرشک خود را فروختند برخی تعاونی‌ها هم قسمتی از محصول را نگه داشتند معمولا سازمان تعاون روستایی اول فصل برداشت زرشک به منظور تثبیت قیمت‌ها اقدام به خرید این محصول می‌کند و اگر برای خرید حمایتی اقدام نمی‌کرد قیمت زرشک شد نکرده و یا افت می‌داشت.
اما یک کارشناش کشاورزی معتقد است زرشک در مسیر واقعی شدن قمیت ها قرار گرفته و افزایش قیمت آن به نفع کشاورزان است و بهتر است حتی به این موضوع زیاد پرداخته نشود که تا حد ممکن قمیت آن رشد داشته باشد.
وی می گوید: عوامل مختلفی در افزایش قیمت امسال زرشک موثر است که برای مثال از دستاوردهای جشنواره زرشک گرفته تا صادرات و بالا رفتن قیمت ارز و … می تواند باشد اما شرایط وقتی ایده آل است که همین قیمت پایه باقی بماند و رشد کند.
